Lan Hồ Điệp - Phalaenopsis, nữ hoàng sắc đẹp

Lan hồ điệp là một dòng lan đẹp có tên khoa học là Phalaenopsis. Lan hồ điệp có nhiều loại như hồ điệp rừng, hồ điệp công nghiệp, hồ điệp mini. Phổ biến nhất là dòng lan hồ điệp công nghệp được cấy mô và bán rộng rãi trên thị trường. Lan hồ điệp cấy mô tuy không có hương thơm nhưng có hoa lớn, đẹp và bền. Lan Hồ Điệp có màu sắc phong phú từ trắng, hồng, đỏ, vàng, tím đến các loại lan Hồ Điệp có sọc nằm ngang hoặc thẳng đứng hoặc có đốm to hay nhỏ. Chính dòng lan hồ điệp công nghiệp đã mang đến cho lan hồ điệp danh hiệu là nữ hoàng sắc đẹp vào mỗi dịp tết.

Lan Hồ Điệp nở và tàn kéo dài khoảng 3 tháng. Hoa to đẹp, nở quanh năm và rất dễ cho hoa vào dịp tết. Mùa chính của lan hồ điệp là bắt đầu nở hoa từ tháng 12 đến cuối tháng 5, qua tháng 5 cây chỉ ít cây vẫn ra hoa. Trước kia khi còn hiếm, giá trị lan hồ điệp rất cao, đếm lá quy ra vàng. Nhưng hiện nay lan hồ điệp đã được nhân giống mô nên quy mô sản xuất lớn, giá cả rẻ và phổ cập cho mọi người chơi hoa.

Lan hồ điệp cần ánh sáng vừa phải và độ ẩm để phát triển tốt. Khi để ngoài trời nên để chỗ bán nắng, còn khi để trong nhà, loài cây này nên đặt ở vị trí gần cửa sổ có ánh sáng. Người chơi hoa có thể cho đèn chiếu sáng nhân tạo. Các đèn chiếu sáng nên đặt ở phía trên của cây và nên chiếu ít nhất 12 đến 16 giờ hàng ngày. Trường hợp ở trong nhà kính, cây nên được che bằng tấm vải, nhất là trong mùa hè. Nắng gay gắt dễ khiến cây bị cháy lá, rụng lá. Còn như quá râm mát cũng khiến cây khó đủ sức để ra hoa. Cây thiếu nước khiến lá mềm mỏng, nhăn nheo. Khi đó nên đưa cây vào chỗ mát mẻ hơn, và cũng có thể kiểm tra thêm xem bộ rễ cây còn khỏe không để xử lý.

Lan này Hồ Điệp cần nhiệt độ ban ngày là 18-29 độ C và nhiệt độ ban đêm là 13-18 độC. Trong suốt mùa thu, nhiệt độ nên duy trì dưới 16 độ C liên tục trong 3 tuần khi cụm hoa bắt đầu xuất hiện. Thông thường, cây yếu hoặc sự thay đổi bất thường về nhiệt độ và độ ẩm có thể là nguyên nhân làm rụng nụ.

Đảm bảo độ ẩm và tưới nước hợp lý cho cây
Lan hồ điệp cần độ ẩm từ 50-80%. Khi tưới lan nên dùng biện pháp tưới phun, cây lấy nước qua cả rễ và lá. Tránh đổ nước quá nhiều và ẩm vào rễ gây thối rễ, áp dụng nguyên tắc cây khô rễ sau mỗi lần tưới. Việc tưới nước cho loài cây này rất quan trọng và người chăm cây nên thực hiện một cách cẩn thận, tránh đọng nước trên cuống là làm thối lá. Tránh tưới khi trời lạnh ẩm gây thối, trời đang nắng nóng gây sốc nhiệt.

Ngoài những phương pháp trồng thông thường, lan hồ điệp còn có thể trồng bằng phương pháp thủy canh. Với bình thủy tinh trong xuốt cho rễ cây dễ quang hợp và rễ cây luôn trong phạn vi xâm xấp nước một nửa bộ rễ. Ưu điểm của phương pháp trồng thủy canh là luyện cho bộ rễ cây chịu nước, hình thức bắt mắt, nhưng không làm khéo là rễ cây cũng dễ bị thối.

Vào mùa hè hoặc trời hanh, lan hồ điệp cần được tưới đầy đủ, ngược lại vào mùa đông, người chơi hoa không cần phải tưới nhiều. Thời gian tốt nhất để tưới nước là buổi sáng và buổi chiều sau khi tắt nắng. Tùy vào tiểu khí hậu và độ khô của chậu lan mà tưới cho hiệu quả nhất. Không có công thức chung cho việc tưới lan vì mỗi nhà có tiểu khí hậu riêng sẽ phải có một chế độ tưới riêng. Thường chỉ tưới ướt nửa chậu, đáy chậu vẫn khô, thi thoảng mới tưới xả ướt chậu vào những ngày khô ráo độ ẩm thấp.

Rễ của lan Hồ Điệp thường mọc tràn ra ngoài chậu, buông lơ lửng ra không khí, có lợi cho việc hút O2 và nước. Có những nghiên cứu cho thấy rễ lan Hồ Điệp cũng như phong lan có khả năng quang hợp. Với những người mua lan hồ điệp sau tết thường có giá thể là rêu, chậu là chậu nhựa trong. Chúng ta bắt buộc phải thay chậu, nếu không bộ rễ lan sẽ chết. Chế độ tưới của người chăm sóc lan chuyên nghiệp, thường nghiêm ngặt về chế độ tưới, ánh sánh và phân bón. Giúp họ tiết kiệm được phân bón, nước tưới và kích thích lan lên nhanh nhất. Nhưng với hộ dân khó có thể có điều kiện và khả năng như vậy, và sau tết thời gian lan chơi trong nhà sau tết làm lan yếu dễ bị thối rễ, không gian của chậu cũ không phù hợp khiến lan nhanh thối rễ. Thế nên bạn có thể thay toàn bộ giá thể rêu, hoặc có thể thay một phần giá thể rêu và trộn thêm vỏ cây, đá trân châu, vỏ cây dương xỉ, than củi để tạo môi trường mới dân dã hơn để lan phát triển.

Hoa lan hồ điệp thường sẽ tàn sau khi nở 3 tháng. Sau khi hoa tàn, người trồng có thể điều khiển cho cây ra hoa lại bằng cách cắt bỏ toàn bộ cuống hoa, phương pháp này rất tốt nếu cuống hoa đã già và có màu nâu. Tuy nhiên, nếu cuống hoa còn màu xanh, người chơi hoa muốn có hoa chơi thêm thì có thể cắt một đốt trên cuống hoa. Đoạn cành được cắt bỏ nên có độ dài khoảng 10-12cm, điều này có thể giúp cây hình thành một cành mới trong vòng 2-3 tuần sau. Tuy vậy cắt cụt cuống hoa để dưỡng thân cho những cây không khỏe là điều cần thiết hơn.

Lan hồ điệp không có giả hành nên không có mùa nghỉ đông và tích trữ nước không tốt như các loại lan có giả hành. Cây ăn phân qua lá rất tốt, vì thế việc dùng phân tan chậm cũng được, nhưng không cần thiết lắm nếu như biết bón phân bón lá.

Từ khi nhú nụ đến khi hoa nở thường mất 3 tháng. Những người chơi lan hồ điệp có thể căn cứ vào đó mà kích thích cây ra hoa chơi tết. Những vòi hoa nào ra quá sớm khoảng tháng 6-7 thì khả năng đến vụ tết chưa chắc đã đủ sức ra tiếp bông.

Kích thích lan ra kie: Với những người thích nhân giống lan Hồ Điệp, có thể mua thuốc kích ki rồi tiêm vào ngồng hoa hoặc tẩm bông buộc vào mắt của ngồng hoa. Thay vì ra mầm hoa mới, cây lan sẽ cho ra ki mới để nhân giống.

Lan hồ điệp có thời gian sống rất dài, vì vậy khi giá thể cũ cây cũng cần thay chậu. Với giá thể cũ cây không sinh trưởng mạnh mẽ, giá thể bị phân hủy và không đủ không khí để duy trì cho rễ cây phát triển tốt. Việc thay chậu có thể thực hiện một lần trong một năm hoặc hai năm, mùa thích hợp nhất để thay chậu là mùa xuân. Sau khi thay chậu, người chăm nên giữ cây trong bóng mát và tưới nước vừa phải, tránh tưới đẫm gốc.

Một số giống lan hồ điệp như hồ điệp mini, bông nhỏ nhưng dễ cho nhiều hoa trên một gốc. Một giống lai của lan Hồ Điệp là Lan Mãn Thiên Hồng, loại này bông nhỏ hơn Hồ Điệp nhưng thời gian hoa lâu tàn hơn và cho hoa nhiều đợt hơn lan Hồ Điệp thông thường.  Lan hồ điệp có loại cho hoa nhanh tàn, và cũng có loại dù cánh hoa đã khô nhưng vẫn giữ được phom và rất lâu tàn.